اکسی تترا سایکلین ها ، از جمله اکسی تترا سایکلین ۲۰ % در گروه دارو های آنتی بیوتیک قرار می گیرند و به صورت اسپری و یا پودر محلول در آب مورد استفاده قرار می گیرند . در شکل پودری ، هرگرم از پودر حاوی 200 میلی گرم اکسی تترا سایکلین هیدروکلراید Oxytetracycline hydrochloride که به نام ترامایسین هیدروکلرید Terramycine hydrochloride نیز مشهور است . در ساختار اکسی تترا سایکلین 50% در شکل پودری هر گرم از پودر حاوی 500 میلی گرم از OTC می باشد . این دارو به صورت اسپری « او تی سی » می تواند در مواردی از جمله درمان عفونت ها و زخم های زیر جلدی ، درمان عفونت های سم گوسفند و گاو و عفونت زخم های بعد از اعمال جراحی دام استفاده میشود . و همچنین جهت جلوگیری از عفونت ها و زخم های پرندگان و حیوانات خانگی و زخم های عفونی در گربه و سگ نیز مورد کاربرد فراوان دارد . به این روش که : پس از هم زدن خوب اسپری را از فاصله 30 سانتی متری روی محل زخم اسپری نموده به حدی که اسپری محل زخم را کاملا بپوشاند .
مکانیسم اثر این نوع دارو چگونه است ؟ اکسی تتراسیکلین از اتصال آمینو اسیل ترانسفرریبونوکلئیک اسید (aa- t RNA) بر روی ریبوزوم (واحد ۳۰ ریبوزومال )جلوگیری می کند و همچنین این دارو باعث کاهش روند تبدیل گلوتامات به پروتئین سلولی می شود و در نتیجه مانع از ساخت پروتئین ها در باکتری ها می گردد . به طور کلی تتراسیکلین ها باکتریو استاتیک هستند ،اما با غلظت های بالا می توانند اثرات باکتری کشی ( باکتریسیدی )نیز داشته باشند . همچنین با اتصال به زیرواحد 50s، نفوذپذیری غشای باکتری را تغییر داده و باکتری را می تواند از بین ببرد .
موارد مصرف : اکسی تترا سایکلین آنتی بیوتیکی پرکاربرد است که بر روی باکتری های گرم مثبت و منفی و همچنین گونه های مایکوپلاسما ،ریکتزیا و کلامیدیا موثر می باشد .پزودوموناس ، پروتئوس،شیگلا و بسیاری از سویه های استافیلوکوک به این دارو نسبتا مقاوم هستند .
این دارو در پیشگیری و درمان عفونت های باکتریایی طیور ،نشخوار کنندگان ، ماهیان و زنبور عسل مصرف می گردد.
در طیور: در پیشگیری از عفونت‌های ثانویه ناشی از استرس‌ها مانند واکسیناسیون و جابجایی و درمان بیماری مزمن تنفسی (CRD)، انتریت و عفونت‌های گوارشی، اسهال سفید جوجه‌ها ناشی از سالمونلا پلوروم و سینوویت عفونی در مرغ و بیماری تاج آبی در بوقلمون کاربرد دارد.
مقدار و روش مصرف : در آب آشامیدنی طیور:400 تا 600 گرم به ازای هر 1000 لیتر آب (30 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) به مدت 5 تا 7 روز
توصیه میشود بعد از باز کردن درب قوطی، بسته سیلیکاژل (رطوبت گیر) را خارج نموده و محتویات قوطی را در حدود 50 لیتر آب حل کرده و سپس به مخزن اصلی انتقال دهید. از تجویز اکسی تتراسایکلین در طیور تخم گذاری که تخمشان مصرف انسانی دارد خودداری گردد. به دلیل تداخل داروهای باکتریوستاتیک با فعالیت باکتریوسیدی پنیسیلین، عدم تجویز همزمان اکسی تتراسایکلین با پنیسیلین و یا سایر داروهای باکتریوسید توصیه می‌گردد. از تجویز همزمان اکسی تتراسایکلین با بتالاکتامها، ماکرولیدها، آمینوگلیکوزیدها و کاتیونهای چند ظرفیتی خودداری گردد.
مقدار و روش مصرف این دارو چگونه است ؟ در طیور، جهت پیشگیری : ۳۰ گرم از پودر اکسی تترا سایکلین ۲۰ % در ۱۰۰ لیتر آب آشامیدنی به مدت 3 تا 5 روز و جهت درمان می توان : 60 تا 120 گرم از پودر اکسی تتراسایکلین ۲۰ % در ۱۰۰ لیتر آب آشامیدنی به مدت 3 تا 5 روز در نشخوار کنندگان می توان در دام های جوان به میزان 10 تا 20 میلی گرم و در دام های بالغ حد اکثر تا 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن استفاده کرد
در ماهی : 25 تا 75 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بر اساس نوع و شدت بیماری به مدت لازم تا رفع بیماری حداکثر تا 12 روز
در زنبور عسل :۴ گرم از پودر اکسی تترا سایکلین ۲۰ % با ۳۰ گرم شکر یا پودر قند مخلوط شده به صورت خشک و یا به شکل شربت در اختیار زنبورها قرار داده شود .
باز می توان یادآور شد که این دارو در موارد بروز حساسیت نسبت به دارو و همچنین در نارسایی های کبدی و کلیوی نباید مصرف شود .
تداخلات دارویی : این دارو با پنی سیلین ها ، نمک های اریترومایسین ،انروفلوکساسین ،پلی میکسین B و بیکربنات سدیم نا سازگاری داشته و همچنین با کاتیونهای فلزی از قبیل کلسیم ،منیزیم و آهن ایجاد کمپلکس شیمیایی می نماید . در جوجه های گوشتی ، اکسي تتراسايکلين ميزان جذب کلسيم و فسفر را از مخاط روده کاهش داده و باعث کاهش تراکم توده استخواني مي شود.
شرایط نگهداری : در جای خشک و در دمای کمتر از ۲۵ درجه و دور از نور نگهداری شود .
